Waren Belgen vroeger Germanen, Galliërs of Romeinen?

Antwoord

Volgens Caesar waren de Belgae duidelijk Galliërs (Kelten), maar wel dichte buren van de Germanen en dus moeilijke en moedige klanten.

"Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, minimeque ad eos mercatores saepe commeant atque ea quae ad effeminandos animos pertinent important, proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt."

Zijn werk zit echter vol spraakverwarring. Hij zegt dat er drie stammen Gallië bewonen, waaronder Galliërs (tiens!), Aquitani en Belgae. En de Galli noemen zichzelf ook Celtae. En de Belgae waren volgens Caesar van Germaanse afkomst, maar behoorden tot de Galliërs. Ook volgens dezelfde bron waren Eburonen, Condrusi, Caerosi en Paemani eigenlijk Germaanse stammen, die deel uitmaakten van een Belgische alliantie. Tacitus merkte op dat Nerviërs en Trevieren zichzelf eerder tot de Germanen rekenden, dan tot de Galliërs. Overigens woonden niet alle Belgae op het huidige Belgische grondgebied (ook in het huidige Frankrijk, Luxemburg, Nederland en Duitsland). Romeinen, de geschiedschrijvers van de Belgae, waren geen nauwkeurige ethnografen.

De Belgae zaten wel degelijk op een scheidslijn tussen (Gallische) Kelten enerzijds en Germanen anderzijds.Het onderscheid tussen Kelten en Germanen zat hoofdzakelijk in de talen die ze spraken, en ook wel in culturele factoren (zoals bijvoorbeeld rechtspraak), maar zelfs daarin waren de Belgae grensgevallen, ook al omdat ze geen hechte eenheid vormden. De meeste Belgische stammen spraken een Gallische taal, verwant aan het Bretoens:

• de Remi in de omgeving van Reims
• de Suessiones bij Soissons
• de Bellovaci rond Beauvais
• de Ambiani rond Amiens
• de Nerviërs tussen de Schelde, de Rupel en de Samber
• de Viromandui bij Vermandois
• de Atrebati rond Artois

Anderen hadden een meer Germaanse taal en afkomst:

• de Aduatuci/Atuatuci tussen de Nerviërs en de Eburonen
• de Eburonen tussen de Atuatuci en de Maas
• de Treveri bij Trier
• de Menapiërs in de delta's van de Schelde, Maas en Rijn
• de Morinen in de kuststreek

En zelfs daarover heerst er veel onduidelijkheid. Ambiorix - nochtans de leider van de Eburonen - heeft een overduidelijk Gallische naam.

Na de verovering door Caesar (57 v. Chr.) werd de streek geromaniseerd, zodat men van een Gallo-Romeinse cultuur spreekt. Na de Grote Volksverhuizingen kwamen er Germaanse inwijkelingen, later Franken - pas dus op om huidige Belgen te identificeren met de 'Oude' Belgae uit Caesars tijd.