Kan pijn onverklaarbaar zijn?

Antwoord

Dag Sonja,

Bedankt voor jouw vraag, die erg relevant is voor vele mensen.

Pijn kan onverklaarbaar zijn, in die zin dat er soms geen verklaring gevonden wordt in allerlei medische onderzoeken (denk maar aan scans, bloedonderzoeken en dergelijke). Dat heeft te maken met het feit dat een pijnervaring erg complex is en inderdaad vooral met de hersenen te maken heeft. Wanneer er een prikkel uit het lichaam de hersenen binnenkomt, zijn het onze hersenen die bepalen of er pijn geproduceerd zal worden of niet. Neem bijvoorbeeld een jogger die zijn enkel verzwikt tijdens het lopen. De enkel doet pijn, en die pijn zorgt ervoor dat de jogger tijdelijk niet meer verder kan, om zo de enkel te laten herstellen. Als het verzwikken van de enkel echter zou gebeuren wanneer men wegloopt van gevaar (bijvoorbeeld iemand die aan het weglopen is van een wild dier of een aanvaller), dan kunnen de hersenen de prikkels uit de enkel blokkeren zodat de persoon tijdelijk verder kan lopen tot men in veiligheid is. Dit voorbeeld is van belang om aan te tonen dat hoewel er vanuit het lichaam prikkels en gevaarsboodschappen kunnen komen, het toch nog steeds de hersenen zijn die bepalen dat er pijn is.

Het zijn dan ook deze hersenen die in sommige gevallen pijn kunnen produceren, zonder dat er enige input vanuit het lichaam is. Op dat moment worden er allerlei gebieden spontaan actief zonder een echte trigger. We zouden dan snel kunnen zeggen dat de pijn onverklaarbaar is, maar dat is niet geheel juist. Er is wel degelijk een verklaring, de hersenen zijn namelijk té actief, té gevoelig geworden. Dat ontstaat meestal pas na bijvoorbeeld een langere periode van pijn, een uitgebreid trauma of langdurige stress. Biologisch kunnen we de pijn dus wel degelijk verklaren, vanuit het centrale zenuwstelsel, vanuit de hersenen. Echter, de moeilijkheid is dat dat niet eenduidig valt vast te leggen op een scan of in een onderzoek.