Welke invloed heeft het gebruik van andere talen dan het Nederlands in de schoolomgeving op de taalontwikkeling?

Wouter, 35 jaar
23 mei 2018

Moet het verboden worden voor kinderen om op school hun moedertaal te spreken als dit niet het Nederlands is, of moet dit juist aangemoedigd worden? Wat is de impact op de ontwikkeling van hun Nederlands?

Antwoord

Het idee dat het gebruik van een niet-Nederlandse moedertaal ten koste gaat van het Nederlands, is een hardnekkige, maar lang achterhaalde mythe. De redenering die vaak aangehaald wordt, is dat het gebruik van de niet-Nederlandse moedertaal in de schoolomgeving ervoor zorgt dat kinderen minder met het Nederlands bezig zijn en dus dat hun Nederlands zich minder goed zou ontwikkelen. Taalwetenschappelijk onderzoek toont echter het tegendeel aan: een goede ontwikkeling van de niet-Nederlandse moedertaal gaat gepaard met betere kennis van het Nederlands. De twee talen hoeven elkaar niet in de weg te staan, maar kunnen juist een positieve invloed op elkaar uitoefenen.

Een studie uit 2007 onderzocht taalontwikkeling bij kinderen met een Turkse achtergrond in Nederland. De resultaten toonden aan dat een betere taalontwikkeling in het Turks kan leiden tot een betere taalontwikkeling in de tweede taal (het Nederlands). Dit is te wijten is aan een wederzijdse positieve invloed tussen de twee talen: de twee talen zitten elkaar dus niet in de weg. Wie zijn moedertaal slecht beheerst en bijvoorbeeld een beperkte woordenschat en een mindere beheersing van de grammatica gheeft, zal ook meer moeite hebben met het leren van een tweede taal. Eenmaal het kind een goed ontwikkeld taalsysteem heeft in de moedertaal (in dit geval het Turks), kan hij of zij daarvan gebruik maken om gemakkelijker een tweede taal leren. Gelijkaardige resultaten werden gevonden in recentere studies met Spaanstalige kinderen in Amerikaanse scholen en met Russiche kinderen in Israël. Al deze studies wijzen erop dat het gebruik van de niet-Nederlandse moedertaal in de schoolomgeving een positieve invloed kan hebben op Nederlandse taalontwikkeling.

Een eventueel verbod op het gebruik van de moedertaal in de schoolomgeving zorgt er niet alleen voor dat er minder positief effect van de moeretaalontwikkeling op het Nederlands is, er zijn ook negatieve gevolgen van een taalverbod, zowel op psychologisch als op maatschappelijk vlak. Op psychologisch vlak kan een taalverbod leiden tot een gevoel dat de eigen moedertaal, en de daarmee verbonden culturele identiteit, als minderwaardig geldt ten opzichte van het Nederlands. Op maatschappelijk vlak zijn er aanwijzingen dat een taalverbod kan leiden tot meer segregatie, tegenovergesteld aan het beoogde effect. Na de Eerste Wereldoorlog werd in enkele scholen in de Verenigde Staten het gebruik van het Duits verboden, uit angst dat kinderen van Duitse immigranten zich niet zouden integreren in de Amerikaanse samenleving. Een recente studie toont aan dat net de Duitstalige kinderen die zo’n verbod ondervonden minder goed integreerden in de Amerikaanse samenleving. Een taalverbod kan dus net tot een tegenovergestelde reactie leiden. Met name in gemeenschappen waar sterk aan de eigen culturele identiteit gehouden wordt, kan een verbod leiden tot overcompensatie in de thuissituatie.

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Beantwoord door

dr. Matthias Franken

Fonetiek / Spraakwetenschap Cognitieve Neurowetenschap van taal en spraak Spraaktechnologie Taalkunde

Vlaamse wetenschappers in het buitenland

http://ikhebeenvraag.be/mvc/help.jsp

Zoek andere vragen

© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be