Sinds wanneer is Antwerpen Vlaams?

P. Joery, 59 jaar
1 april 2018

Antwerpen hoort nu duidelijk bij Vlaanderen. Nochtans ligt Oost-Vlaanderen ten westen van Antwerpen en zijn in de geschiedenis eerdere Vlaamse invallen door Antwerpen afgeslagen. Dus is de vraag sinds wanneer Antwerpen Vlaams is?

Antwoord

Beste P. Joery,

Het huidige Vlaanderen is iets helemaal anders dan wat Vlaanderen in het verleden geweest is. Om dit te begrijpen moeten we een kleine historische schets geven.

Gedurende het Ancien Régime was de regio die vandaag België vormt, onderverdeeld in vele onafhankelijke vorstendommen, elk apart geleid door een graaf of hertog. Deze vorstendommen hebben vaak namen van gebieden die vandaag nog herkenbaar zijn (bv. hertogdom Limburg, graafschap Henegouwen, enz.), maar vaak verschilde hun toenmalige grondgebied erg sterk van het hegendaagse. Zo bestond het graafschap Vlaanderen ongeveer uit wat vandaag de provincies West- en Oost-Vlaanderen zijn, met daarbij het uiterste noorden van het huidige Frankrijk (Frans-Vlaanderen). De stad Antwerpen en het gebied errond lagen daarentegen in het hertogdom Brabant, dat ook nog steden zoals Brussel, Leuven en Mechelen tot zijn gebied kon rekenen. De scheiding tussen de twee was de Schelde. Je hebt dus gelijk wanneer je zegt dat Antwerpen niet in Vlaanderen lag. 

De Franse Revolutie bracht echter een einde aan deze eeuwenoude geografische indeling. Al deze graafschappen en hertogdommen verloren hun onafhankelijkheid en werden integraal ingerekent in het Franse Rijk. Na de nederlaag van Napoleon bij Waterloo werden de oude kleine vorstendommen niet hersteld, maar werden ze ondergebracht in het nieuwe Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en 15 jaar later in het koninkrijk België (1830).

Het was in dit negentiende-eeuwse België dat het begrip 'Vlaanderen' stelselmatig begon te veranderen. Waar het eerst nog duidde op het oude graafschap Vlaanderen (West-, Oost-en Frans-Vlaanderen), transformeerde het begrip onder invloed van de Vlaamse beweging tot een overkoepelende term voor alle Vlaams-sprekende provincies. In plaats van het voormalige politiek-geografisch gebied, werd 'Vlaanderen' zo stelselmatig de naam van het Vlaams-Nederlandstalige cultuurgebied in België, waar Antwerpen dus bijhoort. Deze benaming werd geofficialiseerd in 1961, wanneer de taalgrens werd vastgelegd en België officieel onderverdeeld werd in drie taalgebieden. Zo kende het moderne 'Vlaanderen' zijn oorsprong, en werd Antwerpen dus officieel Vlaams.

Roman Roobroeck

 

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Beantwoord door

drs. Roman Roobroeck

Socio-culturele geschiedenis van de vroegmoderne periode. Religieuze co-existentie en tolerantie in historisch perspectief. Katholicisme en protestantisme na de Reformatie. Het dagelijkse leven in zeventiende- en achttiende-eeuws Europa.

Universiteit Gent

http://www.ugent.be

Zoek andere vragen

© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be