Zijn jongeren brutaler tegenover hun ouders en leerkrachten dan vroeger?

eleen, 15 jaar
22 oktober 2016

En zo ja, waarom zijn ze dat? Is er een verklaring voor?

Antwoord

Dag Eleen,

Je vraag is interessant, maar moeilijk om te beantwoorden. Ik doe toch een poging.

  • Of jongeren brutaler of net minder brutaal zijn tegenover volwassenen (of tegenover elkaar) in het algemeen, durf ik in twijfel te trekken. Het hangt van periode, regio, klasse, opvoedingssituatie, kind en zelfs tijdstip af, en vooral zelfs van de definitie van wat brutaal is. Maar in oude opvoedingsteksten lees je tussen de regels toch veel onmiskenbare brutaliteit. Neem bijvoorbeeld het voortdurend uitwerken van schoolreglementen en klasafspraken, of de hele ontwikkeling van een jeugdrecht (waarin België ooit een voorloper was). Als kinderen vroeger opmerkelijk braver waren, zou al die moeite helemaal niet nodig zijn geweest en had men er nooit zoveel moeite in gestopt. Ik kan niet zeggen of het meer of minder was.
  • Er werden voordurend regels, straffen en heropvoedingsmaatregelen ontwikkeld, en dat is een teken dat kinderen wel degelijk extreem gedrag konden stellen, en dat ook op een voldoende grote schaal deden. In de jaren 1960 waren er pakken boeken en bezorgde artikels over de nozems, in de jaren 1970 over de hippies, in de jaren 1980 over de punks; telkens met een alarmerende toon. Maar eigenlijk hebben we niet veel om die jeugdige brutaliteit aan te meten, laat staan te vergelijken. Wel weten we dat er al heel veel brutaliteit bij jeugd bestond, in veel perioden, klassen en gebieden. Ondanks hetgeen onze grootouders misschien vertellen, was er in hun tijd wel degelijk veel jeugdig geweld. Soms dringt dat ook door in fictie: bekijk Robbe De Herts film 'De Witte van Sichem', of zijn 'Blueberry Hill' en je ziet hoe grof en hard jonge mensen ook vroeger konden zijn.
  • Een andere bevinding is dat de houding van volwassenen sterk verschillend was. De interesse voor het gedrag, en de hoeveelheid advies om ermee om te gaan, is enkel gegroeid. Alleen was er niet één beweging in dat advies te onderscheiden, maar waren er verschillende stromingen zelfs binnen één periode in Vlaanderen. Opvoedingstijdschriften gaven soms heel streng advies om jongeren in het gareel te houden, anderen stelden net dat 'ge met azijn geen vliegen vangt'. Sommige auteurs stonden voor meer tolerantie tegenover adolescent experimenteergedrag (het ontstaan van jeugdhuizen), weer anderen stuurden net heel erg naar een sterkere disciplinering (autoritaire opvoedingsmodellen, geüniformeerde jeugdbewegingen). De rode draad was wel dat men zich steeds meer zorgen begon te maken over 'de jeugd van tegenwoordig', en er steeds meer over nadacht.

Je vraag is eigenlijk heel fundamenteel, maar ik zou ze wat herformuleren. Het is weinig zinvol om te vragen of kinderen nu banger in het donker zijn dan vroeger, maar wel zinvol om te zien of volwassenen vroeger en nu met die schrik voor het donker omgingen: trainen, nachtlampjes, verhaaltjes, hardnekkig negeren, belonen... Want dat is wel degelijk de voorbije decennia heel sterk aan het veranderen. Heel in het kort:

  • Kinderen zijn kinderen, en ondanks culturele en opvoedingsverschillen, is er altijd wel gemeen en gevaarlijk gedrag, maar da's moeilijk te meten.
  • De interesse voor de manieren waarop je als volwassene daarop moet reageren, is wel sterk veranderd. De redenen daarvoor zijn toegenomen regels, toegenomen professionalisering in onderwijs en zorg, toegenomen plaatsen van jongeren in een aparte positie.

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Zoek andere vragen

© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be