Hoe hoog kan de temperatuur oplopen onder het aardoppervlak?

André, 60 jaar
26 mei 2012

Geachte Lezer(es),
Rond 1960 werkte mijn vader in de kolenmijnen van Wallonië (Hensies - Pommeroeul). De grootste diepte was 1200m en 1300m. Daar was het al behoorlijk warm volgens hem. Hij heeft nooit een thermometer meegenomen.
Wat is de temperatuur op zo'n diepte?
Hoe vlug stijgt de temperatuur als men nog dieper graaft (Bijvb. tot op 3000m of 4000m?
Dank voor uw antwoord en gegroet.

Antwoord

De mijnen in de Borinage waren de diepste van België, met als recordhouder de Charbonnages de Rieu du Coeur, met ontginning tot op 1358 m diepte en grootste diepte van de steengang ca 1450 m. Daar was het 47°C warm en kregen de mijnwerkers zoutwater om de vochtverliezen door transpiratie te compenseren. In de mijnen waar je vader werkte, iets minder diep dus, was het nog altijd meer dan 40°C. Om de mijnen leefbaar te houden moest er ijskoude lucht worden ingeblazen. Trouwens niet zozeer de temperatuur, maar wel het mijngas was de grootste vijand en in de Borinage waren grauwvuur (grisou)-ontploffingen legio. Oppervlaktelucht moest dus de gasrijke atmosfeer door uitwasemingen van methaangas uit de steenkool te verdunnen en te vervangen.

Maar waarom was het zo warm? Dat komt door de geothermische gradiënt, de gemiddelde temperatuurstijging naarmate men dieper de aardkorst binnendringt. Aan de aardoppervlakte krijgen we onze energie en ook warmte van de zon, maar eenmaal enkele meters diep onder het aardoppervlak is het effect van de zon al uitgewerkt. De aarde heeft een eigen warmtebron, voornamelijk gevoed door warmte vrijkomend bij radio-actieve desintegratie, omzetting van instabiele moederelementen in stabiele dochterelementen. Daarnaast is er mogelijk nog een restant warmte van de omgesmolten aarde van bij het ontstaan van de planeet, en zeker wat wrijvingswarmte afkomstig van afduikende platen in de platentektoniek. Maar op de eerste plaats radio-actieve desintegratie die de aardkern warm en gesmeerd houdt en zodoende leidt tot voortdurende vernieuwing van de aardoppervlakte.
Gemiddeld bedraagt de geothermische gradiënt zo 'n 3°C temperatuurtoename per 100 m dieptetoename in het Steenkoolterrein. Rekening houdend met een gemiddelde temperatuur aan de aardoppervlakte van 10°C geeft dat 40°C op 1000 m diepte. Dergelijke typische waarden worden bereikt in het Kempisch Steenkoolbekken, in Wallonië ligt die waarde iets lager, maar nog altijd voldoende hoog om de 40°C te halen onder in de mijn van je vader.

Reacties op dit antwoord

Er zijn nog geen reacties op deze vraag.

Enkel de vraagsteller en de wetenschapper kunnen reageren op een antwoord.

Zoek andere vragen

© 2008-2025
Ik heb een vraag wordt gecoördineerd door Eos wetenschap. Voor vragen over het platform kan je terecht bij liam.verbinnen@eos.be