Hoeveel gebruiken we gemiddeld de rechterhand en de linkerhand bij het typen op een klavier (Azerty en Querty)?

Antwoord

Hoeveel elke hand gebruikt wordt hangt onder andere af van:
- het soort keyboard dat gebruikt wordt: Belgisch en Frans Azerty verschillen, er zijn ook vele Qwerty-varianten, en een laptoptoetsenbord heeft een andere layout dan een standaard desktoptoetsenbord (bvb voor de cijfers)
- de taal waarin getypt wordt - in elke taal komen andere letters met andere frequenties voor, en dan beginnen we nog niet over talen met andere alfabetten dan het onze zoals Japans.
- het soort taal dat iemand typt: algemeen Nederlands, uitgeschreven dialect, SMS-taal?
- iemands typgewoonten (met twee vingers? De spatie met de linker- of rechterduim?)

Het is dus moeilijk hier een exact antwoord op te geven. Als er enkel naar de letters gekeken wordt, en de cijfers, spaties, speciale karakters, punctuatie en cijfers buiten beschouwing worden gelaten, bestaan er wel lijsten met frequenties van letters en woorden. Voor het Nederlands is er alvast een te vinden op http://www.onzetaal.nl/taaladvies/advies/letterfrequentie-in-het-nederlands .

Deze lijst is erg verouderd, nog gemaakt onder andere spellingsregels, op basis van de inhoud van een toenmalige Hollandse krant. Gezien dit nogal verschilt van met het hedendaags Nederlands dat in de Belgische contreien wordt gebruikt (laat staat getypt), zit er waarschijnlijk een aanzienlijke foutenmarge op, maar de grote lijnen kunnen een idee geven. Een korte zoektocht heeft me helaas geen recentere lijst opgeleverd.

Op basis van die lijst hebben we de percentages die daar gegeven worden maar op te tellen. Zowel bij Azerty als Qwerty worden T, G, B en alles wat links ervan ligt met de linkerhand getypt. Bij zowel Qwerty als Azerty komen we dan dezelfde resultaten uit: de letters QWERT ASDFG ZXCVB (of AZERT QSDFG WXCVB, maar dat zijn dezelfde in een andere volgorde) zorgen voor 62.1% links, en de letters YUIOP HJKL NM (of YUIOP HJKLM N) voor de overige 37.9% rechts.

Ik kan niet genoeg benadrukken dat deze cijfers, door de verouderde data, met een stevige korrel zout genomen moeten worden. De verandering van spelling ondertussen (veel k's zullen c's zijn geworden) en het groeiend aantal leenwoorden uit andere talen (o.a. veel van wat met het internet te maken heeft) zullen de data beïnvloeden. Het zou alleszins een erg interessant en relatief kort onderzoekje zijn voor iemand met wat vrije tijd om de Nederlandstalige Wikipedia te downloaden en op die hoeveelheid recente Nederlandstalige tekst een frequentie-analyse te doen - misschien een ideetje voor mijn collega's uit de computationele linguistiek?

Overigens, als het doel is om zo weinig mogelijk handbewegingen te maken, dan is de Dvorak toetsenbordlayout speciaal hiervoor ontworpen, zij het op basis van Amerikaans Engels. De letters die het vaakst voorkomen in die taal staan daar op de middelste rij, zij die het minst voorkomen vragen de moeilijkste handbewegingen. Omdat er ook tussen opeenvolgende letters afhankelijkheden zijn, zijn er later zijn nog verschillende andere "optimale" layouts voorgesteld. Enkele ervan en hoe ze zich verhouden tot Qwerty en Dvorak m.b.t. "gemiddelde inspanning nodig om te typen" staan hier opgesomd: http://mkweb.bcgsc.ca/carpalx/?popular_alternatives .