Bestaat waardevrije wetenschap?

Antwoord

Je gaat uit van een concept van wetenschap die als het ware zonder menselijke tussenkomst functioneert, en die dè universele waarheid van de dingen aan het licht brengt.

Dus niet.

Mensen bedrijven wetenschap en dus is "wetenschap" een menselijke bedrijvigheid. Mensen doen nu eenmaal die dingen die ze 'waardevol' (of 'belang-rijk') vinden. Wetenschap is al niet waardevrij omdat 1° de keuze van het onderwerp al waardebeladen is en 2° ook de invalshoek of paradigma waardegeladen is. Kijk maar hoe gevoelig onderzoek naar 'criminaliteit bij allochtonen" is. Zowel qua onderwerp als qua invalshoek (psychologiie of sociologie, om maar die 2 wetenschappen te noemen, waarbinnen dan nog verschillende psychologische of sociologische benaderingen mogelijk zijn...)

Universaliteit is geen absoluut gegeven: alsof alle mensen van alle tijden tot het zelfde inzicht zouden komen...

Universaliteit is een ideaal: een principiële keuze om de eigen belangen en waarden zo weinig mogelijk te laten doorwegen (voor zover dit mogelijk is) en de bevindingen in principe voorleggen aan eender wie ter beoordeling. Met als gevolg dat er discussie kan ontstaan waarbij in principe geen enkel redelijk wezen is uitgesloten. De facto blijven 'hoge' wetenschappelijke discussies binnen de kring van de specialisten die van 'de mensen' het vertrouwen krijgen. Maar ze kunnen zich ook wel vergissen. Dat heeft dan te maken met de paradigma-strijd waarover Thomas Kuhn (en anderen) schreef. En zo evolueren inzichten en de zogenaamde 'universele waarheid'. Denk maar aan de mechanica van Newton en de quantummechanica en relativiteitstheorie. In het begin is niet iedereen overtuigd. Na verloop van tijd is een meerderheid overtuigd en lijkt het om een 'universele waarheid', waarbij een minderheid een achterhoedegevecht levert om hun alternatieve waarheid alsnog aan te tonen.