Hoe regenbogen chirurgen helpen tijdens kankerchirurgie

Heel wat mensen met kanker hopen dat een operatie hen zal genezen. Hierbij verwijderen de chirurgen zo goed mogelijk het aanwezige kankerweefsel. Maar soms blijft de vraag: is echt alles weg? In onze onderzoeksgroep gebruiken we speciale, hyperspectrale camera's die tijdens de operatie het verschil tussen gezond en kankerweefsel beter laten zien. Zo helpen we chirurgen om kanker nog grondiger aan te pakken.

Tijdens een operatie beslissen de chirurgen tot waar ze weefsel wegsnijden. Ze baseren zich daarbij op ervaring. Afhankelijk van het soort weefsel is het erg moeilijk om een onderscheid te maken tussen normaal weefsel en tumorweefsel. Daarom gaat de uitgesneden tumor na de operatie naar het pathologische labo, voor een reeks bewerkingen en een microscopisch onderzoek door pathologen. Dit ganse proces kan enkele dagen duren. De pathologen beslissen dan of er een extra operatie nodig is om de patiënt kankervrij te maken. Maar wat als chirurgen deze cruciale beslissing zélf, nog tijdens de operatie zouden kunnen nemen? Stel je voor dat ze het weefsel al op de operatietafel zouden kunnen onderzoeken.

Ons onderzoek zet daarom unieke hyperspectrale camera’s in. Deze zijn veel gevoeliger dan het menselijk oog, dat alleen rood, groen en blauw ziet. Ze vangen een rijk spectrum aan kleuren, zelfs details die we niet kunnen onderscheiden met het blote oog. Bovendien kijken ze buiten ons zichtbare bereik, door infrarood of uv-straling op te pikken. Hyperspectrale camera’s splitsen het binnenkomend licht in vele kleuren, net zoals waterdruppels zonnestralen opsplitsen in verschillende kleuren zodat we regenbogen aan de horizon kunnen zien. Zo krijgen we een zeer gedetailleerd beeld van wat er zich afspeelt, ook al is dit niet zichtbaar voor het oog van een chirurg.

De hyperspectrale technologie maakt het mogelijk om nauwkeurig te beoordelen of een tumor, met een gezonde marge eromheen, compleet is verwijderd. Het nadeel is dat deze camera’s gigantische hoeveelheden data genereren. Ter vergelijking: een gemiddelde hyperspectrale afbeelding vereist 500 keer meer opslagruimte dan een standaard kleurenfoto. Vandaar dat ons onderzoek zich richt op een snelle verwerking van de enorme hoeveelheid data die deze camera’s genereren. Zo kunnen de chirurgen over nauwkeurige en direct bruikbare informatie beschikken. Wanneer er geen enkel spoor van kankerweefsel overblijft, verhoogt dit de kans op succesvolle ingrepen en verlaagt ook het risico op terugkeer van de ziekte.


Thomas De Kerf is de Nederlandstalige winnaar van de PRESS>SPEAK-schrijfwedstrijd. Voor deze wedstrijd van de Universiteit Antwerpen schrijven jonge onderzoekers een korte maar vlotte en duidelijke tekst over hun onderzoek. Meer informatie vind je op deze pagina.